| Πνευματικά δικαιώματα: © 2007-2009, Σπύρος Γεωργαράς <sng@hellug.gr> | Μία σελίδα |
| Τελευταία ενημέρωση: 19/12/2009 | Εκτυπώσιμη μορφή |
| Επιλογή γλώσσας: | |
| Προηγούμενο | Περιεχόμενα | Επόμενο |
Όταν κάποιος δουλεύει με δίσκους/κατατμήσεις και backup, restore και επιδιόρθωση συστημάτων, είναι σημαντικό να έχει πολύ καλή γνώση των βασικών εννοιών που σχετίζονται με αυτά.
Αυτή η σελίδα δεν αποτελεί με κανένα τρόπο οδηγό για αυτές τις έννοιες. Απλώς επισημαίνει ορισμένες από αυτές, ώστε ο αναγνώστης να μπορέσει να τις αναζητήσεις σε άλλες πηγές.
Το σύστημα αρχείων ορίζει τον τρόπο με τον οποίο δίνονται τα ονόματα στα αρχεία και που τοποθετούνται αυτά, ώστε να είναι δυνατή η εγγραφή και η ανάγνωσή τους. Όλα τα λειτουργικά συστήματα (DOS, Windows, OS/2, Macintosh, και UNIX-based) παρέχουν συστήματα αρχείων μέσω των οποίων τα αρχεία τοποθετούνται σε μία ιεραρχική (δενδρική) δομή. Το κάθε αρχείο τοποθετείται σε έναν κατάλογο (φάκελο στα Windows) ή υποκατάλογο στη δενδρική δομή.
Όπως αναφέρθηκε, το σύστημα αρχείων ορίζει τον τρόπο με τον οποίο δίνονται τα ονόματα στα αρχεία. Καθορίζει δηλαδή, το μέγιστο αριθμό χαρακτήρων που μπορεί να έχει το όνομα, ποιοι χαρακτήρες μπορούν να χρησιμοποιηθούν, και σε κάποια συστήματα, πόσους χαρακτήρες μπορεί να έχει η επέκεταση του ονόματος. Επίσης το σύστημα αρχείων ορίζει και τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται η διαδρομή του αρχείου, που δηλώνει που βρίσκεται το αρχείο μέσα στη δομή των καταλόγων.
Το κάθε λειτουργικό σύστημα παρέχει ειδικά εργαλεία για την αρχικοποίηση/διαμόρφωση των συστημάτων αρχείων που υποστηρίζει. Παραδείγματα τέτοιων εργαλείων είναι το format στο DOS/Windows, τα mkdosfs και mkfs στο Linux, κλπ.
Η κατάτμηση είναι ένας τρόπος λογικού χωρισμού των σκληρών δίσκων, που χρησιμοποιείται για να είναι δυνατή η ύπαρξη διαφορετικών λειτουργικών συστημάτων στον ίδιο δίσκο, ή για να φαίνεται στο λειτουργικό σύστημα ότι υπάρχουν περισσότεροι σκληροί δίσκοι, ώστε να διευκολύνεται η διαχείριση αρχείων, η ύπαρξη πολλών χρηστών κλπ.
Στα Windows, ένας δίσκος με μία κατάτμηση ονομάζεται "C:" (τα "A:" και "B:" χρησιμοποιούνται για τους οδηγούς δισκέτας). Όταν υπάρχουν δύο κατατμήσεις, θα ονομάζονται "C:" και "D:". (Τα CD-ROM λαμβάνουν το τελευταίο ελεύθερο γράμμα. Στην περίπτωση του σκληρού με δύο κατατμήσεις, αυτό θα είναι το "E:").
Σε UNIX-based συστήματα, το σύστημα αρχείων / (root) καταλαμβάνει μία κατάτμηση. Προαιρετικά, από μία κατάτμηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τα συστήματα αρχείων /opt, /usr και /home. Μπορεί επίσης να υπάρχει και μία κατάτμηση swap, στην οποία δεν υπάρχει κάποιο σύστημα αρχείων.
Το κάθε λειτουργικό σύστημα παρέχει κάποιου είδους εργαλείο για τη δημιουργία κια διαχείρηση των κατατμήσεων. Παραδείγματα τέτοιων εργαλείων είναι το fdisk στα DOS/Windows, τα fdisk, sfdisk και parted στο Linux, κλπ.
Κατά την εκκίνηση του υπολογιστή για τη φόρτωση ενός λειτουργικού συστήματος, ένα σημαντικό τμήμα της διαδικασίας είναι η φόρτωση του πρώτου τομέα (sector) του σκληρού δίσκου, ο οποίος ονομάζεται Master Boot Record (MBR).
Το Master Boot Record, ονομάζεται επίσης και "partition sector" ή "master partition table" επειδή περιέχει έναν πίνακα που δηλώνει πόσες κατατμήσεις υπάρχουν στο δίσκο, το μέγεθος της κάθε μίας και τη διεύθυνση στην οποία αρχίζει.
Ο boot loader, που ονομάζεται επίσης και manager, είναι ένα μικρό πρόγραμμα που συνήθως υπάρχει στον MBR του πρώτου δίσκου (π.χ. του primary master ATA δίσκου) του συστήματος, το οποίο φορτώνει το λειτουργικό σύστημα στη μνήμη του υπολογιστή.
Τα Windows και το Mac OS έχουν τους δικούς τους Boot Loaders, που χρησιμοποιούνται για τη φόρτωση μόνο του λειτουργικού από το οποίο προέρχονται. Το Linux, από την άλλη μεριά, παρέχει δύο εναλλακτικές: το LILO και το GRUB, που έχουν τη δυνατότητα φόρτωσης πέραν του ενός λειτουργικού συστήματος (Multiboot).
Όλα τα προγράμματα που παρουσιάστηκαν παραπάνω είναι ικανά να δημιουργήσουν και να διαγράψουν κατατμήσεις σε κάποιο δίσκο, με το qparted πρώτο από όλα, αφού είναι γραφικό εργαλείο.
Η αλλαγή του ID (τύπου) μίας κατάτμησης γίνεται εύκολα με το qparted, αλλά και με το sfdisk. Για να αλλάξει έμία κατάτμηση FAT32 σε HPFS/NTFS (NTFS), είναι αρκετή η ακόλουθη εντολή:
sfdisk --change-id /dev/hda1 c 7
όπου
c: υπάρχον ID κατάτμησης
7: νέο ID κατάτμησης
Φυσικά η κατάτμηση θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο αφού έχει διαμορφωθεί (format) με το format των Winndos XP, ή μετά το restore μίας κατάτμησης NTFS σε αυτό, με χρήση του Clonezilla Live.
Τελικά, η αλλαγή μεγέθους μίας κατάτμησης είναι μία διαδικασία με δύο βήματα:
Ευτυχώς, το Clonezilla Live εκτελεί και τα δύο αυτά βήματα, όταν βέβαια του δοθεί τέτοια εντολή (με χρήση της παραμέτρου -r).
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι γνωστοί τύποι κατατμήσεων μαζί με το ID τους:
0 Empty 80 Old Minix
1 FAT12 81 Minix / old Linux
2 XENIX root 82 Linux swap / Solaris
3 XENIX usr 83 Linux
4 FAT16 <32M 84 OS/2 hidden C: drive
5 Extended 85 Linux extended
6 FAT16 86 NTFS volume set
7 HPFS/NTFS 87 NTFS volume set
8 AIX 88 Linux plaintext
9 AIX bootable 8e Linux LVM
a OS/2 Boot Manager 93 Amoeba
b W95 FAT32 94 Amoeba BBT
c W95 FAT32 (LBA) 9f BSD/OS
e W95 FAT16 (LBA) a0 IBM Thinkpad hibernation
f W95 Ext'd (LBA) a5 FreeBSD
10 OPUS a6 OpenBSD
11 Hidden FAT12 a7 NeXTSTEP
12 Compaq diagnostics a8 Darwin UFS
14 Hidden FAT16 <32M a9 NetBSD
16 Hidden FAT16 ab Darwin boot
17 Hidden HPFS/NTFS b7 BSDI fs
18 AST SmartSleep b8 BSDI swap
1b Hidden W95 FAT32 bb Boot Wizard hidden
1c Hidden W95 FAT32 (LBA) be Solaris boot
1e Hidden W95 FAT16 (LBA) bf Solaris
24 NEC DOS c1 DRDOS/sec (FAT-12)
39 Plan 9 c4 DRDOS/sec (FAT-16 < 32M)
3c PartitionMagic recovery c6 DRDOS/sec (FAT-16)
40 Venix 80286 c7 Syrinx
41 PPC PReP Boot da Non-FS data
42 SFS db CP/M / CTOS / ...
4d QNX4.x de Dell Utility
4e QNX4.x 2nd part df BootIt
4f QNX4.x 3rd part e1 DOS access
50 OnTrack DM e3 DOS R/O
51 OnTrack DM6 Aux1 e4 SpeedStor
52 CP/M eb BeOS fs
53 OnTrack DM6 Aux3 ee EFI GPT
54 OnTrackDM6 ef EFI (FAT-12/16/32)
55 EZ-Drive f0 Linux/PA-RISC boot
56 Golden Bow f1 SpeedStor
5c Priam Edisk f4 SpeedStor
61 SpeedStor f2 DOS secondary
63 GNU HURD or SysV fd Linux raid autodetect
64 Novell Netware 286 fe LANstep
65 Novell Netware 386 ff BBT
70 DiskSecure Multi-Boot
75 PC/IX
Οι κατατμήσεις που είναι πιθανότερο να συναντήσετε, είναι:
| Προηγούμενο | Περιεχόμενα | Επόμενο |
![[Valid RSS]](valid-rss.png "Validate my RSS feed")